NXBGDVN - Ngày 10/10/1952, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 122/SL thành lập Nhà in Quốc gia. Đây là lần đầu tiên nhà nước ta thành lập một cơ quan quản lý nhà nước về xuất bản gồm cả ba khâu: Nhà xuất bản, nhà in và đơn vị phát hành, mở ra một thời kỳ mới cho hoạt động xuất bản nước ta. Từ đó, ngày 10/10/1952 đã trở thành ngày truyền thống ngành Xuất bản, In và Phát hành.

Ngành xuất bản Việt Nam – nhìn lại một chặng đường

Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng đất nước (1952 - 1975), ngành Xuất bản, In và Phát hành có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng. Sách có mặt ở mọi nơi từ các thư viện tỉnh, huyện, cửa hàng, bưu điện, nhà văn hóa, hợp tác xã, trong ba lô ra chiến trường của bộ đội, thanh niên xung phong và xuất hiện trên mọi mặt trận chiến đấu, sản xuất, xây dựng.

Thời kỳ 1975 - 1985, ngay sau giải phóng miền Nam (4/1975), miền Bắc đã chuyển hàng trăm triệu bản sách vào miền Nam phục vụ cho công tác tuyên truyền, giáo dục, xây dựng tư tưởng, tình cảm mới - xã hội chủ nghĩa. Từ 21 nhà xuất bản trước năm 1975, đã tăng lên 40 nhà xuất bản vào năm 1985; xuất bản được nhiều cuốn sách có giá trị, phục vụ kịp thời công tác chính trị, tư tưởng, văn hóa, giáo dục…

Năm 1986, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đánh dấu một bước ngoặt lớn lao trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, đưa đất nước tiến lên sự nghiệp đổi mới ngày càng toàn diện, đi vào chiều sâu, tạo ra sự phát triển mạnh mẽ của tất cả các lĩnh vực trọng yếu của đất nước, trong đó có hoạt động xuất bản. Ngành Xuất bản thời kỳ này có bước phát triển nhanh, thích ứng với cơ chế thị trường, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, phục vụ ngày càng có hiệu quả công tác tư tưởng - văn hóa, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, phát triển kinh tế và văn hóa, nâng cao dân trí và đời sống tinh thần của nhân dân.

Trải qua 70 năm hình thành, xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, ngành Xuất bản, In và Phát hành đã có bước phát triển vượt bậc trên cả ba lĩnh vực: Xuất bản, in và phát hành sách. Theo thống kê của Cục Xuất bản, In và Phát hành, đến năm 2021, mặc dù chịu nhiều tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, hoạt động xuất bản vẫn có bước phát triển tích cực. Toàn ngành xuất bản đạt trên 40.000 đầu xuất bản phẩm, trong đó có hơn 32.000 đầu sách, trên 460 triệu bản xuất bản phẩm với 390 triệu đầu sách (tăng trên 1,5 lần so với năm 2001); tổng doanh thu lĩnh vực xuất bản đạt 2.996,7 tỷ đồng (tăng 1,4 lần so với năm 2002). Hệ thống tổ chức các nhà xuất bản được giữ vững, ổn định; năng lực, trình độ của một số nhà xuất bản được tăng cường; lực lượng lao động có bước phát triển mới cả về số lượng và chất lượng.

Bắt kịp xu thế mới, ngành Xuất bản, In và Phát hành đang có bước chuyển mình mạnh mẽ thực hiện chuyển đổi số, phát triển bền vững. Lĩnh vực phát hành xuất bản phẩm, phát hành xuất bản phẩm điện tử có bước tăng trưởng mạnh mẽ trong 3 năm gần đây. Nhiều loại hình xuất bản phẩm điện tử hiện đại được xuất bản, đặc biệt là việc áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc phát hành sách nói đã đem lại những hiệu quả đặc biệt ấn tượng. Số doanh nghiệp phát hành xuất bản phẩm điện tử tiếp tục gia tăng với sự hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp công nghệ tạo dựng diện mạo mới cho ngành xuất bản trên không gian số.

NXB Giáo dục Việt Nam đồng hành cùng ngành Xuất bản Việt Nam

Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, “Diệt giặc dốt” đã được xác định là một trong 6 nhiệm vụ cần làm ngay của chính quyền Cách mạng. Năm 1950, trong lòng Bộ Giáo dục hình thành bộ phận làm công tác xuất bản sách giáo khoa. Đó là Ban Tu thư, thực hiện nhiệm vụ thay sách, đáp ứng yêu cầu của cuộc cải cách giáo dục lần thứ nhất, hệ 9 năm. 

Đến ngày 1/6/1957, trước yêu cầu của cuộc cải cách giáo dục lần thứ hai hệ 10 năm, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Văn Huyên kí ban hành Nghị định số 398, chính thức thành lập Nhà xuất bản Giáo dục. Những cuốn sách giáo khoa đầu tiên được xuất bản, chính trong giai đoạn này.

Những cuốn sách giáo khoa giai đoạn từ năm 1957 - 1980. Ảnh: Hiền Thương

Cuối tháng 9/2022 vừa qua, NXB Giáo dục Việt Nam được Bộ Giáo dục & Đào tạo giao nhiệm vụ tổ chức Trưng bày sách giáo khoa Việt Nam và các nước tại Trung tâm Hội nghị quốc gia. Thời gian trưng bày cũng là dịp để nhiều độc giả, nhà khoa học, giáo viên, học sinh… đến tham quan và tìm hiểu về sách giáo khoa Việt Nam và các nước nói chung, cũng như những cuốn sách chất lượng cao của NXB Giáo dục Việt Nam nói riêng.

Hoạt động trưng bày bao gồm: Trưng bày, giới thiệu lịch sử phát triển sách giáo khoa giáo dục phổ thông Việt Nam qua các thời kỳ, theo các mốc thay sách: 1957, 1981, 2002, 2020; trưng bày và giới thiệu sách giáo khoa của một số quốc gia trong khu vực và trên thế giới, như: Lào, Thái Lan, Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh,... Ngoài ra, một số sách được giải thưởng quốc gia và sách giáo khoa điện tử  cũng được trưng bày, giới thiệu. Đặc biệt, khu trưng bày sách giáo khoa Việt Nam qua các thời kỳ đã để lại ấn tượng sâu sắc với nhiều độc giả, không chỉ những độc giả lớn tuổi mà với cả những em học sinh đang theo học bậc phổ thông. Bởi từng trang sách, từng bài học trong cuốn sách giáo khoa của NXB Giáo dục Việt Nam luôn là người bạn đồng hành gần gũi, thân thương với mỗi người trong suốt những năm tháng học trò.

Học sinh tìm hiểu về SGK Việt Nam qua các thời kỳ. Ảnh: Thanh Tùng

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Xuất bản, In và Phát hành Việt Nam, NXB Giáo dục Việt Nam đã tham gia Hội Sách Hà Nội lần thứ VII – năm 2022 trong 3 ngày từ 07/10-09/10/2022 tại Hà Nội.

Là một nhà xuất bản hàng đầu tại Việt Nam, với bề dày lịch sử 65 năm, NXB Giáo dục Việt Nam vẫn đang vững bước cùng ngành Xuất bản Việt Nam. Xác định nhiệm vụ chuyển đổi số sẽ là hướng đi mới, phù hợp với xu thế của ngành xuất bản, năm 2018, NXB Giáo dục Việt Nam là một trong hai Nhà xuất bản đầu tiên được cấp phép xuất bản sách điện tử. Từ năm 2020, sách giáo khoa điện tử của NXB Giáo dục Việt Nam được công bố và sử dụng miễn phí trên nền tảng Hành trang số (https://hanhtrangso.nxbgd.vn/). Nền tảng Hành trang số hiện đã và đang được khai thác hiệu quả phục vụ cho việc dạy học các bộ sách giáo khoa theo CT GDPT 2018, tạo thuận lợi cho giáo viên trong công tác đổi mới phương pháp dạy học.

Giao diện nền tảng Hành trang số của NXB Giáo dục Việt Nam

Trong hành trình phát triển đầy vinh dự nhưng cũng không ít gian nan, thử thách, bao lớp cán bộ Lãnh đạo, cán bộ nhân viên của NXB Giáo dục Việt Nam đã không ngừng nỗ lực, phấn đấu, lao động sáng tạo để xây dựng một Nhà xuất bản vững mạnh, đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp giáo dục cũng như thành công chung của ngành xuất bản Việt Nam.

Ban Truyền thông