Năm học 2019-2020 là năm cuối học sinh tất cả các khối, học theo chương trình, sách giáo khoa (SGK) hiện hành. Vì vậy, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các đơn vị in, phát hành cần có giải pháp phù hợp, đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm đầy đủ, kịp thời phát hành SGK đến giáo viên, học sinh.

Sách giáo khoa là tài liệu bắt buộc trong quá trình dạy học, được phát hành rộng rãi trên địa bàn cả nước. Mỗi khi chuẩn bị năm học mới, các bậc phụ huynh, học sinh đều chuẩn bị mua sắm cho con em mình một bộ SGK phục vụ việc học tập. Tuy nhiên, không phải năm học nào SGK cũng đến với giáo viên, học sinh một cách thuận lợi. Khảo sát một số nội dung trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về xuất bản, in, phát hành SGK, giai đoạn 2012 - 2017, Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội đánh giá hoạt động in, phát hành SGK cơ bản đáp ứng đầy đủ, đồng bộ, kịp thời nhu cầu học tập của học sinh và giảng dạy của giáo viên cả nước. Tuy nhiên, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK chưa được quan tâm thường xuyên, lực lượng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu. Việc xử phạt vi phạm chưa nghiêm cho nên khó khắc phục được tình trạng in lậu, in giả, sao chép trái phép SGK ngày càng tinh vi, phức tạp, lan rộng, có xu hướng gia tăng… gây nên những bất cập trong việc bảo đảm nhu cầu dạy, học.

Ðáng chú ý, một số chuyên gia giáo dục cho rằng, hằng năm, cả nước có khoảng 16,5 triệu học sinh phổ thông sử dụng SGK để học tập. Tuy nhiên, tình trạng nhầm lẫn giữa SGK là tài liệu bắt buộc với sách tham khảo là tài liệu bổ trợ không bắt buộc gây khó khăn cho không ít phụ huynh, học sinh, nhất là vấn đề kinh phí mua sách. Vì vậy, việc cung ứng kịp thời, bảo đảm SGK chất lượng, đáp ứng đúng nhu cầu thực tiễn, tránh nhầm lẫn giữa SGK và sách tham khảo, hạn chế chi phí cho phụ huynh, học sinh là điều cần thiết. Theo Nhà xuất bản Giáo dục (NXBGD) Việt Nam, chuẩn bị năm học 2018-2019, công tác xuất bản, in, phát hành sách giáo dục gặp một số bất cập khiến tiến độ in sách bị chậm so với những năm trước. NXBGD Việt Nam và hệ thống các nhà in phải thực hiện đồng thời nhiều công việc: In nhập kho, dán tem điều chỉnh giá, xuất sách kịp thời về các địa phương... khiến cho công tác bảo đảm sách phục vụ năm học mới gặp nhiều khó khăn.

Vì vậy, để bảo đảm đáp ứng tốt nhất nhu cầu SGK cho năm học mới, Thứ trưởng GD và ÐT Nguyễn Hữu Ðộ cho biết đã yêu cầu NXBGD Việt Nam triển khai nhiều giải pháp nhằm cung ứng đủ theo nhu cầu, không để xảy ra tình trạng khan hiếm SGK cục bộ ở địa phương. Trong đó, NXBGD Việt Nam chủ động phối hợp các vụ bậc học và các địa phương để dự báo số lượng học sinh mỗi cấp học, lớp học và đánh giá nhu cầu SGK của học sinh trên thị trường. Mặt khác, xây dựng kế hoạch in ấn, cơ chế phát hành phù hợp với tình hình thực tiễn. Ðáng chú ý, NXBGD Việt Nam lập nguồn SGK dự phòng, sẵn sàng phương án cung cấp đủ số lượng ra thị trường, kịp thời phục vụ nhu cầu tất cả học sinh, kể cả vùng biên giới, hải đảo hay nơi xảy ra thiên tai, lũ lụt.

Theo kế hoạch, năm học 2019-2020 sẽ phải in, phát hành hơn 108 triệu bản SGK cho nên NXBGD Việt Nam đã tổ chức đấu thầu in rộng rãi với sự tham gia của gần 70 nhà in trong cả nước, trong đó có 55 nhà in trúng thầu. Ngoài ra, công tác phát hành phục vụ năm học 2019 - 2020 cũng được triển khai với 72 đối tác ở 63 tỉnh, thành phố. NXBGD Việt Nam cũng xây dựng và tổ chức lại hệ thống cửa hàng nhằm khắc phục tình trạng các đại lý, cửa hàng sách ở một số địa phương lo tồn kho ở cuối vụ, không nhập thêm SGK để bán ở thời điểm trước ngày khai giảng dễ dẫn đến thiếu cục bộ, tạm thời. Ðồng thời NXBGD Việt Nam, thiết lập đường dây nóng để tiếp nhận, giải quyết kịp thời mọi khúc mắc về nhu cầu mua SGK của học sinh và phụ huynh.

Cùng với những nỗ lực của NXBGD Việt Nam, các công ty in thời gian qua cũng tổ chức làm cả ngày và đêm, tăng ca sản xuất để triển khai in cho kịp tiến độ phục vụ SGK cho năm học mới.

Lãnh đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam kiểm tra việc in SGK tại tỉnh Quảng Nam.

Tổng Giám đốc Công ty cổ phần in tổng hợp Cần Thơ Trần Bình Trọng cho biết, để bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật, tiến độ, công ty đã đưa ra nhiều giải pháp như: Ðầu tư máy móc, đổi mới công nghệ, chú trọng nâng cao tay nghề của đội ngũ công nhân. Từ năm 2016 đến 2019, công ty đã đào tạo, huấn luyện nội bộ và đào tạo ngắn hạn các kiến thức căn bản về SGK cho 475 lượt công nhân; đầu tư thiết bị máy móc cho in SGK là hơn 24,9 tỷ đồng. Riêng trong năm 2019, công ty đã huy động thường xuyên 50 đến 60 công nhân triển khai các quy trình in ấn bảo đảm thực hiện in khoảng tám triệu bản SGK kịp thời theo đúng quy định. Trong khi đó, theo Giám đốc Công ty in, phát hành sách - thiết bị trường học Quảng Nam Nguyễn Thị Lệ Huyền, quá trình hoạt động gặp khó khăn do những biến động của thị trường lao động, chiết khấu cạnh tranh trong phát hành... Tuy nhiên, đối với lĩnh vực SGK, công ty vẫn tập trung bảo đảm tốt hoàn thành in hơn bảy triệu bản, cung ứng phục vụ năm học mới 2019-2020.

Theo Chủ tịch Hội đồng thành viên NXBGD Việt Nam Nguyễn Ðức Thái, chuẩn bị SGK cho năm học 2019 - 2020 có khá nhiều khó khăn do biến động điều chỉnh giá ảnh hưởng đến việc in ấn. Vì vậy, ngoài những nỗ lực của NXBGD Việt Nam, các công ty in cũng điều hành, tổ chức lao động, tăng ca sản xuất để triển khai in SGK kịp thời. Theo thống kê của NXBGD Việt Nam, mặc dù còn gần ba tháng nữa, học sinh mới chính thức bước vào năm học mới nhưng đến hết tuần đầu tháng 6, các nhà in đã nhập kho được 84 triệu bản (78% kế hoạch); chuyển về các địa phương được 75 triệu bản... nhằm chuẩn bị tốt nhất cho học sinh có đủ SGK chuẩn bị bước vào năm học mới...

Mạnh Xuân