Theo lộ trình, chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới sẽ bắt đầu được triển khai từ năm học 2020-2021 đối với lớp 1. Để chuẩn bị tốt nhất cho năm học, đến thời điểm này, các địa phương đã hoàn thành việc lựa chọn sách giáo khoa (SGK).
Về vấn đề này, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã trao đổi với PGS, TS Nguyễn Văn Tùng, Phó tổng biên tập Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam (GDVN).

PGS.TS. Nguyễn Văn Tùng

PV: Thưa ông, đến thời điểm này có bao nhiêu địa phương lựa chọn SGK của NXB GDVN cho chương trình GDPT mới?

PGS, TS Nguyễn Văn Tùng: Kết quả lựa chọn SGK tại các địa phương cho thấy, các bộ SGK của NXB GDVN được nhiều địa phương lựa chọn, đạt tỷ lệ 70% trên toàn quốc. Các tỉnh lựa chọn sách của NXB GDVN đạt tỷ lệ cao có thể kể đến, như: Lai Châu, Yên Bái, Khánh Hòa, Quảng Bình, Đắc Nông, Lâm Đồng, Bắc Kạn, Hà Giang, Ninh Bình, Bắc Ninh, Quảng Nam, Nghệ An, Trà Vinh, Bến Tre... 

PV: Một số ý kiến cho rằng, các bộ SGK mới của NXB GDVN có mức giá cao hơn so với SGK cũ. Ông lý giải điều này như thế nào?

PGS, TS Nguyễn Văn Tùng: Cần khẳng định rằng việc so sánh cơ học giá SGK mới và giá SGK hiện hành là không cùng tiêu chí. Vì theo chương trình GDPT mới, học sinh lớp 1 sẽ được học thêm 5 môn học bắt buộc là: Đạo đức, Âm nhạc, Mỹ thuật, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm. Do đó, số lượng SGK của lớp 1 theo chương trình hiện hành và chương trình GDPT mới là khác nhau (tăng từ 6 cuốn lên 9-10 cuốn tùy từng bộ sách). Ngoài ra, số tiết của mỗi môn học cũng có thay đổi so với chương trình hiện hành.

Với chủ trương xã hội hóa trong biên soạn SGK, việc tổ chức biên soạn SGK theo chương trình GDPT mới có những điểm khác biệt lớn so với SGK hiện hành. Thứ nhất, về vốn, SGK mới được NXB GDVN biên soạn một phần bằng nguồn vốn sản xuất, kinh doanh của NXB GDVN và một phần bằng khoản vốn vay từ các ngân hàng thương mại. Đây là khoản kinh phí lớn nhất trong toàn bộ quá trình biên soạn SGK mới. Còn đối với SGK hiện hành, toàn bộ chi phí tổ chức bản thảo SGK lần đầu được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chi trả bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước và vốn vay Ngân hàng Thế giới, NXB GDVN đảm nhiệm chi trả các chi phí tổ chức bản thảo cho việc tái bản trong các năm sau và chỉ tính toán khoản chi phí tái bản này vào giá thành SGK hiện hành.

Tiếp theo, về quy cách, hình thức của sách, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới của chương trình GDPT mới là chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực, SGK mới được biên soạn theo hướng hình ảnh hóa nội dung, tăng cường kênh hình, với nhiều hình thức minh họa sinh động, hấp dẫn. Sách được in 4 màu toàn bộ trên giấy có chất lượng tốt hơn. Khổ sách lại lớn hơn khổ SGK hiện hành, do đó, chi phí cho giấy và công in đều tăng lên. Ngoài ra, còn các chi phí khác, như: Nhuận bút tăng; chi phí marketing; lãi vay ngân hàng tăng lên trong khi lượng phát hành giảm đáng kể so với việc chỉ có một bộ SGK.

Giá SGK lớp 1 được NXB GDVN xây dựng dựa trên rất nhiều yếu tố như kể trên và đã được kê khai theo đúng quy định. Thực tế là trong 5 bộ SGK lớp 1 thì cả 4 bộ của NXB GDVN đều có giá thấp hơn so với bộ SGK còn lại trên thị trường. NXB GDVN đã tính toán rất kỹ, tiết giảm các chi phí quản lý doanh nghiệp chung phân bổ để xây dựng mức giá hợp lý nhất có thể và phù hợp với đại đa số gia đình có con em đi học.

Để hỗ trợ cho mọi học sinh đều có đủ SGK đến trường, NXB GDVN sẽ tiếp tục thực hiện công tác xã hội như tặng SGK cho con thương binh, liệt sĩ, gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; đồng thời sẽ đầu tư xây dựng tủ sách dùng chung, tổ chức mua SGK cũ tặng thư viện các trường thuộc địa bàn khó khăn; tổ chức phát động các phong trào quyên góp SGK, khuyến khích học sinh giữ gìn, bảo quản và sử dụng lại SGK.

Một số sách giáo khoa mới của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam

PV: Hiện nay, SGK nói chung và SGK lớp 1 nói riêng đã được cung ứng đủ đến học sinh và giáo viên cả nước chưa, thưa ông?

PGS, TS Nguyễn Văn Tùng: Đối với SGK theo chương trình GDPT hiện hành, phục vụ học sinh từ lớp 2 đến lớp 12, NXB GDVN đã hoàn thành việc in, nhập kho 113 triệu bản SGK. Tính đến ngày 15-8, NXB GDVN đã phát hành được 93% sản lượng theo kế hoạch về các địa phương, đạt 92% so với cùng kỳ.

Đối với SGK lớp 1 theo chương trình GDPT mới, NXB GDVN đã hoàn thành việc in, nhập kho được hơn 14 triệu bản, tương ứng 115% kết quả lựa chọn của các địa phương. Đến ngày 15-8, NXB GDVN đã cung ứng SGK lớp 1 cho các địa phương được hơn 13 triệu bản, đạt 107% so với kết quả lựa chọn SGK của các địa phương. Dịch Covid-19, mưa lũ... làm chậm tiến độ cung ứng, phát hành SGK tới các địa phương. Tuy nhiên, NXB GDVN đã chủ động khắc phục bằng nhiều phương án bảo đảm cung ứng sách đầy đủ với nhu cầu thực tế của từng địa phương, không để xảy ra tình trạng thiếu sách.

PV: Chỉ còn nửa tháng nữa là học sinh lớp 1 sẽ bước vào năm học 2020-2021. Vấn đề rất được giáo viên quan tâm hiện nay là công tác bồi dưỡng, tập huấn sử dụng SGK mới. Vậy NXB GDVN đã triển khai hoạt động này ra sao?

PGS, TS Nguyễn Văn Tùng: Thực hiện chỉ đạo của Bộ GD&ĐT về việc bồi dưỡng giáo viên sử dụng SGK lớp 1 mới, NXB GDVN đã đầu tư lớn về con người, trang thiết bị và các điều kiện kỹ thuật... để tổ chức tập huấn giáo viên theo 3 phương án: Tập huấn trực tiếp theo kế hoạch chung của Bộ GD&ĐT và kế hoạch riêng của một số địa phương; tập huấn trực tuyến với hệ thống các studio tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và ở các địa phương có nhu cầu tập huấn thêm; tập huấn thông qua các học liệu điện tử, được đăng tải miễn phí trên trang web tập huấn nhằm bảo đảm 100% giáo viên dạy lớp 1 sẽ được tập huấn sử dụng SGK của NXB GDVN theo chỉ đạo của Bộ GD&ĐT. Đến thời điểm này, NXB GDVN đã hoàn thành công tác bồi dưỡng giáo viên sử dụng SGK lớp 1.

Đối với tập huấn trực tiếp, đến ngày 15-8, NXB GDVN đã hoàn thành việc triển khai tại 1.004 điểm, phòng tập huấn thuộc các địa phương trong cả nước với 123.488 lượt giáo viên tham gia. Đối với tập huấn trực tuyến, NXB GDVN đã tổ chức tổng cộng 338 lớp kết nối 39.856 điểm cầu với 268.048 lượt giáo viên tham gia. Tính đến hết ngày 16-8, NXB GDVN đã tập huấn trực tuyến cho toàn bộ giáo viên lớp 1 của 63 tỉnh, thành phố trong cả nước.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Nguyễn Hoài