Trong lịch sử tồn tại của mình, thư viện trường học từ lâu đã khẳng định được vị trí quan trọng trong việc phục vụ cho các hoạt động giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Người ta thấy rằng thư viện trường học có tác động tích cực trong nhiều hoạt động khác nhau của nhà trường bao gồm điểm số, khả năng học tập độc lập và tự nghiên cứu mở rộng kiến thức. Các chương trình hoạt động hiệu quả và mạnh mẽ của thư viện sẽ dẫn đến kết quả dạy và học tốt hơn. Sự phối hợp giữa giáo viên và thư viện nhà trường có ảnh hưởng rất lớn đến việc học tập của học sinh, việc chuẩn bị giáo án của giáo viên, việc bổ sung tài liệu của thư viện cũng như việc phát triển văn hóa đọc trong nhà trường và cộng đồng....

Hiện nay, việc đổi mới công tác quản lí thư viện, xây dựng thư viện đạt chuẩn, nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục toàn diện đang là yêu cầu cấp thiết của Ngành nói chung và các trường trong lộ trình xây dựng xã nông thôn mới, xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia nói riêng. Vì thế công tác học tập, trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng nâng cao tay nghề đang là nhu cầu bức xúc của cán bộ thư viện.  

Theo tôi, thư viện trường học muốn hoạt động mạnh, hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục toàn diện thì rất cần đội ngũ cán bộ, giáo viên thư viện (CB-GVTV) vừa hồng, vừa chuyên. Thiết nghĩ, đây là những cánh tay nối dài giúp cán bộ quản lí ở Phòng GD&ĐT phối hợp hiệu quả với đơn vị trường học trong việc xây dựng thư viện đạt chuẩn, nâng cao chất lượng hoạt động thư viện trên địa bàn.

Từ đó, tôi nảy sinh ý tưởng xây dựng mô hình “Thư viện liên xã”.  Tôi chia thành 6 cụm, mỗi cụm từ 2-4 xã bao gồm các trường TH, THCS trên địa bàn xã. Xây dựng kế hoạch, nội dung, chủ đề hoạt động của từng cụm liên xã, trường nào sẽ tổ chức điển hình cho cụm? Hoạt động chủ đề gì? Tổ chức thời gian nào?.... Kế hoạch tối thiểu sẽ tổ chức định kì từ 2 – 3 lần/ năm học: 2 chuyên đề cấp Tiểu học và 1 chuyên đề cấp Trung học; Phân công thêm CB-GVTV hay Tổ trưởng tổ công tác của trường có các hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa đạt hiệu quả, chuyên môn có cải tiến tích cực, hoặc đang hoạt động tốt ở một khía cạnh nào đó của thư viện... định hướng để chuẩn bị bài báo cáo tham luận cho các đồng nghiệp đến tham dự học tập kinh nghiệm.

Đồng thời, tham mưu với lãnh đạo thành lập Ban chỉ đạo “Sinh hoạt cụm thư viện liên xã” và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Bên cạnh đó, các thành viên được phân công là trưởng/ phó cụm phải tiến hành lên kế hoạch hoạt động chi tiết cho cụm của mình. Sau mỗi lần sinh hoạt cụm đều có báo cáo tổng kết, rút kinh nghiệm về Phòng GD&ĐT để Phòng có chỉ đạo tiếp theo.

Sau hơn hai năm triển khai mô hình thư viện liên xã, nhiều hoạt động ngoại khóa mới mẻ theo chuyên đề bộ môn đã được tổ chức thành công như:

Mô hình hoạt động ngoại khóa cấp THCS

* Diễn xướng ca dao dân ca, tái hiện nhân vật lịch sử tại trường THCS Mỹ Hiệp

* Hái hoa ôn tập học kì tại trường THCS Mỹ Luông và THCS Kiến An

* Hội thi Tìm hiểu an toàn giao thông tại trường THCS Hòa Bình

* Thi đố vui học tập môn Hóa học có xen lẫn thí nghiệm thực hành; Xây dựng tiểu phầm rèn luyện kĩ năng sống trong môn GDCD chủ đề “ Bao lực học đường”...

Mô hình hoạt động ngoại khóa cấp TH

* Đố vui ôn tập học kì I tại trường TH A Long Kiến

* Nhìn bìa sách đoán tên tác phẩm tại trường TH A Nhơn Mỹ

* Hội thi tìm hiểu An toàn giao thông tại trường TH A Mỹ Hiệp

* Nhìn hình đoán tên nhân vật, sự kiện lịch sử tại trường TH C Mỹ Hội Đông, B Hội An

* Diễn xướng ca dao dân ca khối 5 tại trường TH A Mỹ Luông

Ngoài những mô hình hoạt động ngoại khóa nhằm khai thác triệt để nội dung kho sách, tăng cường vòng quay của sách, mở rộng thêm kiến thức ngoài sách giáo khoa thì còn có những bài tham luận rất bổ ích do tổ trưởng tổ công tác thư viện, CB-GVTV các trường biên soạn như: Kinh nghiệm mô tả phích bằng phần mềm tự tạo; Kinh nghiệm luân chuyển sách về lớp; Kinh nghiệm duy trì thư viện đạt chuẩn; Kinh nghiệm chỉ đạo và tổ chức hoạt động của Tổ trưởng tổ công tác thư viện.....

Tất cả đã tạo nên luồng sinh khí mới, giúp lãnh đạo nhà trường thấy rõ chức năng của thư viện, quan tâm hơn nữa về công tác tổ chức hoạt động ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng dạy - học và giáo dục toàn diện trong nhà trường; giúp các trường có nghiệp vụ chuyên môn thư viện chưa hoàn chỉnh hiểu rõ thực trạng, hiện mình đang ở mức độ nào, cần hỗ trợ gì? phối hợp, kiểm tra ra sao?... Bên cạnh đó giúp CB-GVTV trường học nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của mình trong công tác phối hợp hoạt động; tổ chức nhiều hình thức hoạt động tuyên truyền giới thiệu sách trong nhà trường nhằm khai thác hết nội dung kho sách, tăng dần tỉ lệ bạn đọc thường xuyên sử dụng thư viện.

Sinh hoạt cụm thư viện liên xã đã giúp cho lãnh đạo, cán bộ phụ trách thư viện các trường TH và THCS trên địa bàn huyện có cách nhìn mới về công tác thư viện, quan tâm đầu tư và tổ chức, quản lí tốt công tác thư viện, đưa thư viện vào đúng vị trí và chức năng vốn có của nó là trung tâm sinh hoạt văn hóa, giáo dục, tư tưởng, chính trị trong nhà trường. Bên cạnh đó còn giúp cho cán bộ thư viện mở mang kiến thức, mở rộng tầm nhìn, học tập được nhiều loại hình tuyên truyền, giới thiệu sách, các hoạt động ngoại khóa khác nhau của thư viện. Đây cũng là cơ hội để giao lưu, học tập nâng cao tay nghề, sự tự tin, linh hoạt trong công tác tham mưu, lập kế hoạch phối hợp với các thành viên trong tổ công tác thư viện để tổ chức nhiều hình thức hoạt động tuyên truyền giới thiệu sách trong nhà trường, nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại đơn vị.

Lê Ngọc Huệ Phòng GD&ĐT huyện Chợ Mới, An Giang